Páskadagur og hvítasunnudagur

Páskar og hvítasunnudagur eiga sér nánast ævaforna uppruna og eru sífellt að endurtaka sig á mörgum sænskum heimilum. En það sem er sérstakt við sænska hátíðarhöldin er að hún sameinar kristnar hefðir og frumbyggja þætti sem teygja sig aftur til fornnorrænnar menningar. Því eiga hátíðirnar í sænskum árgangum sínum ýmislegt sem á sér enga hliðstæðu í heiminum. En um hvað snúast þeir eiginlega? Og hvernig stendur á því að við fögnum þeim?

Páskadagur

Páskadagur er árlegur hátíð kristinna manna til að fagna upprisu Jesú. Þess vegna er það einnig kallaður upprisudagur. Það gerist alltaf fyrsta sunnudag eftir fyrsta svokallaða kirkjulega fullt tungl eftir vorjafndægur. Þess vegna fer það fram á mismunandi dögum á hverju ári. Hvernig er þá haldið upp á páskana?

• Borðaðu sérstakan mat eins og lambakjöt, sem stafar bæði af hugmyndinni um fórnarlamb og forkristni. Ættingjum og vinum er oft boðið.
• Sérstakar skreytingar og sælgæti með sérstakri áherslu á egg, sem að sögn sumra á rætur í hugmyndinni um endurfæðingu. Margir kjósa að einbeita sér að eggjaleit og koma á óvart

Í sænskri og nútímalegri tísku er hátíðin að mörgu leyti veraldleg. Því er hátíðin mjög mismunandi.

Hvítasunnudagur

Hvítasunnan er kristin hátíð sem fagnar birtingu heilags anda til þess sem varð postular Jesú. Því er dagurinn stundum kallaður fæðingardagur nútímakirkjunnar. Hvenær dagurinn á sér stað er breytilegt á milli 10. maí og 26. júní, allt eftir ártali og kirkjufari. Hvítasunnuhátíð hefur, ólíkt páskahaldi, ekki rutt sér til rúms meðal þeirra sem ekki taka þátt í kirkjustarfi. Hvítasunnuhátíð er því enn nátengd hvítasunnumessu og kirkjustarfi. Ólíkt páskunum telja margir að hvítasunnan eigi að vera spartönskari í framkvæmd sinni, með áherslu á að veita athygli og nýta það sem við höfum í kringum okkur.

Dagur allra heilagra

Allra heilagrasdagurinn er mjög margþætt hátíð þar sem saga hennar er á vissan hátt falin í myrkri. En sem kristin hefð hefur hún reynst óvenju fjölþætt og lifandi. Þetta hefur gert það fagnað á marga mismunandi vegu eftir því hvar þú ert í heiminum.

Við höfum skoðað allra heilagra daga og séð hvað það er sem einkennir hann.

Algengur en misskilinn dagur

Uppruni allra heilagra manna er venjulega talinn vera kirkjulegur metnaður til að vekja athygli dýrlinga og píslarvotta á fórnir þeirra. Dagur allra heilagra er kristinn hátíð sem fagnar lífi allra dýrlinga. Nákvæmlega hvenær því er fagnað er mismunandi á mismunandi stöðum í heiminum, en það fer venjulega fram 1. nóvember eða einhvern tíma á milli 31. október og 6. nóvember.

En hvað er eiginlega dýrlingur? Dýrlingur er manneskja sem hefur verið viðurkennd af kirkjunni fyrir að hafa náð mjög háu stigi heilagleika og dyggðar.

Með tímanum hefur þó allraheilagramessudagur orðið almennari athygli fólks sem hefur yfirgefið jarðlífið. Hvort sem það er um dýrlinga eða okkar eigin ástvini. Þess vegna er hátíð allra heilagra manna í samtímanum mjög nátengd kirkjugarðsheimsóknum. Það er töluvert algengara að kveikja á kertum og heimsækja grafir en að eyða tíma í kirkju.

Víða er dagurinn sennilega frekar tengdur hrekkjavöku, þó svo að þær séu í raun ekki tengdar öðru vísi en að þær koma hvað eftir annað. Þetta er venjulega talið vera afleiðing af málfræðilegri samtengingu.

Allra heilagra dagur heldur áfram að vera vinsæll hátíðisdagur en hann er haldinn hátíðlegur á marga mismunandi vegu. Á okkar eigin tímum hefur það sennilega að mörgu leyti mætt mikilli samkeppni frá hrekkjavöku, þó að þessi tvö fyrirbæri eigi sér gjörólíkan uppruna.